Lá giang một loại rau phổ biến, thường được trồng rộng rãi tại các tỉnh miền Trung và khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Đây không chỉ là một thành phần quen thuộc trong các món ăn ngon mà còn nổi tiếng với những đặc tính chữa bệnh đáng kinh ngạc. Hãy cùng chúng tôi khám phá thêm về loại cây này trong bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan về cây lá giang

• Tên thông thường: Cây giang lá
• Tên gọi khác: Dây giang, cây giang chua
• Tên khoa học: Aganonerion polymorphum
• Họ thực vật: Thuộc họ Apocynaceae – La bố ma
• Nguồn gốc: Cây lá giang có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, nó phát triển ở nhiều địa điểm trong các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, và khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Ở phía Nam, cây giang lá thường xuất hiện tự nhiên tại bờ sông, các kênh rạch, cũng như trong các khu vườn cây.

Đặc điểm của cây lá giang

Thân của cây giang có hình dạng nhẵn và ít nhựa mủ trắng. Thân của nó có thể leo trên cây sống hoặc cây chết, với hệ rễ phát triển đa cấp mọc sâu vào đất ẩm.

Cây lá giang thuộc dạng dây leo, có chiều dài dao động từ 1,5 đến 4m. Lá của nó có phiến mỏng, hình trái xoan, đỉnh nhọn sắc, gốc hình tim hoặc tù, mặt trên thường có màu sáng hơn, với kích thước dài từ 3,5 đến 10cm, và chiều rộng từ 2 đến 5cm. Lá còn có mủ trắng, tạo ra hương vị chua dịu.

Hoa của cây mọc thành chùm, mang màu hồng nhạt, với 5 cánh hoa đều nhau; đài hoa hình ống, tràng hình chuông, kèm theo 5 nhị ngắn và nhiều noãn.

Quả của cây giang có hai đai, và hạt thường có chùm lông ở đỉnh, tạo nên hình ảnh đặc trưng cho loài cây này.

Tác dụng của cây lá giang

• Trong việc trang trí và làm cảnh

Thay vì sử dụng các loại cây hoa khác để trang trí giàn hoa, có thể sử dụng cách tiếp cận thực tế hơn bằng cách trồng cây lá giang leo dọc theo bờ tường, hàng rào, tạo điểm nhấn cho không gian xanh của ngôi nhà và cung cấp nguồn rau sạch cho bữa ăn gia đình, đặc biệt là khi chế biến món lẩu gà với lá giang.

• Trong lĩnh vực chữa bệnh

Mặc dù ít người biết, nhưng thân, lá, và rễ của cây lá giang được sử dụng như một loại thuốc dân gian, có thể chữa trị các vấn đề như chứng ăn uống không tiêu, bụng đầy trướng, đau dạ dày, và đau nhức xương khớp. Ngoài ra, cây lá giang cũng có tác dụng ngoại lẻ như chữa mụn nhọt, lở ngứa trên da.

• Trong ẩm thực

Trong vùng Nam Bộ, lá giang thường được sử dụng để nấu canh chua và chế biến thành nhiều món ăn bổ dưỡng như xào với thịt gà, cá nước ngọt, hay thịt bò. Canh chua lá giang không chỉ ngon miệng mà còn là một món ăn bổ dưỡng phổ biến.

Cách trồng cây lá giang

• Đất trồng

Cây lá giang thích hợp phát triển trên nhiều loại đất khác nhau. Bạn có thể mua đất sẵn hoặc tự trộn đất với phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, và mùn hữu cơ. Để xử lý mầm bệnh có thể có trong đất, nên bón vôi và phơi ải từ 7 – 10 ngày trước khi trồng.

• Giống

Có thể trồng cây lá giang bằng cây con hoặc hom từ cây đã thuần hóa. Cây giống cũng có thể mua tại các cửa hàng cây giống.

• Trồng cây

Sử dụng dao hoặc kéo sắc để cắt hom mà không làm sát hại chúng. Hom nên được lấy từ loại hom bánh tẻ, chiều dài từ 15 – 20cm, mỗi hom có ít nhất 3 mắt lá. Lá trên hom được cắt giảm chỉ còn khoảng 1/3 diện tích lá.

Nếu có điều kiện, bạn có thể châm chất kích thích ra rễ (thường sử dụng IBA hoặc NAA ở nồng độ 500-700ppm) rồi đặt hom vào đất trong các luống bầu có mái che nắng và hệ thống tưới phun.

Sử dụng que nhọn để chọc lỗ sâu 3 – 4cm, đặt hom vào, sau đó nhồi đất chặt quanh gốc hom. Nếu không có chất kích thích ra rễ, bạn có thể cắt hom xong đưa vào chậu nước rồi thực hiện quá trình giâm.

Nếu trồng bằng cây con, hãy nhớ không nhổ cây mà thay vào đó hãy bứng cả bầu đất xung quanh gốc cây. Đào hố sâu khoảng 10cm, đặt cây vào và nhấn chặt xung quanh gốc. Khoảng cách giữa các cây là 2m, và sau khi trồng, hãy tưới nước đều, mỗi ngày một lần khi trời nắng và không cần tưới khi trời mưa.

Cách chăm sóc cây lá giang

Cây lá giang thuộc họ thân leo, do đó, việc tạo giàn là quan trọng để hỗ trợ sự phát triển của cây. Có thể xây dựng giàn theo nhiều kiểu, như giàn trồng cà chua, giàn trồng hoa thiên lý, hoặc thậm chí là trồng nó leo xung quanh hàng rào nhà.

Khi cây leo đạt đến giàn, quan trọng là phải bắt ngọn và phân tán chúng đều trên giàn. Trong mùa mưa, việc cắt liên tục là quan trọng để đảm bảo lá không bị già, ăn không tốt. Đặc biệt, loại cây này càng được cắt, càng thúc đẩy sự phát triển của chúng. Khoảng 20 ngày sau khi trồng, hãy bón phân hữu cơ, phân dê, phân bò, và phân trùn quế cho cây. Thực hiện bón phân mỗi tháng một lần và thường xuyên dọn cỏ quanh cây lá giang.

Quá trình thu hoạch bắt đầu từ khi trồng cho đến khi cắt bán lứa đầu kéo dài khoảng 4 tháng. Khi cây đã đạt đến tình trạng hoàn toàn leo trên giàn và đẻ ra nhánh, bạn có thể thu hoạch lá hoặc cắt từng cành nhỏ. Ngoài việc sử dụng tươi, cây lá giang cũng có thể được phơi khô và lưu trữ để sử dụng sau này hoặc vận chuyển đến các địa điểm khác để tiêu thụ.