Cây Hoa Ngọc Lan

Cây hoa ngọc lan trắng thường rất ít thấy mọc hoang trong tự nhiên bởi đây là loài được lai tạo giữa hai loài hoa vàng và một loại khác trong họ Mộc lan. Do đó, cây cho hoa thơm và đẹp, khỏe mạnh mang đủ đặc tính tốt của cả hai loài.

I. Giới thiệu về cây Hoa ngọc lan

• Tên thường gọi: Cây hoa ngọc lan
• Tên gọi khác: Mộc lan trắng, Sứ trắng, Bạch lan hoa
• Tên khoa học: Magnolia champaca
• Họ thực vật: Cây thuộc họ Mộc lan (Magnoliaceae)
• Tên tiếng anh:  White Champaca
• Nguồn gốc xuất xứ: Cây hoa ngọc lan là cây có nguồn gốc ở Ấn Độ
• Tuổi thọ: Sống lâu năm
• Màu sắc của hoa: Hoa ngọc lan thường có màu trắng và màu vàng
• Thời gian nở hoa: Hoa ngọc lan nở vào tháng 4-9
• Gồm các loại cây: Cây hoa ngọc lan có hai loại giống chính đó là:
  • Hoa ngọc lan trắng (Mộc Lan Trắng, Sứ Trắng, Bạch Lan Hoa)
  • Cây ngọc lan vàng (Ngọc Lan Ngà, Hoàng ngọc lan, sứ hoa vàng)

I. Đặc điểm của cây Hoa ngọc lan

• Hình dáng bên ngoài: Cây hoa ngọc lan là cây thân gỗ nhỏ và vừa, vỏ nhẵn nhụi  màu xám trắng.
• Kích thước: Chiều cao trung bình khoảng 3 – 6m đối với cây cảnh gia đình, đối với loại cây trồng đô thị có chiều cao khoảng 8 – 10m.
• Cành: Cây hoa ngọc lan chủ yếu phân nhánh thẳng, cây khá nhiều cành nhưng nhỏ và giòn. Cành gốc nhẵn đến đoạn ngọn thường có nhiều đốt cách nhau khoảng 1 – 2cm, mỗi đốt là một mắt lá.
• Lá: Lá cây ngọc lan có hình bầu dục thuôn dài, kích thước khoảng 15 – 18cm, chóp nhọn, lá xanh bóng làm lộ các đường gân lá lên rất rõ ràng.
• Hoa: Hoa ngọc lan nở ra từ kẽ các mắt lá, hoa có mùi thơm đặc trưng riêng của loài này. Mỗi bông hoa có từ 8-12 cánh hoa trắng nhỏ nhắn, thon nhọn, khi nở uốn cong ra ngoài khoe ra những sợi nhị vàng xinh xắn.

III. Tác dụng của cây Hoa ngọc lan

1. Tác dụng trong trang trí, làm cảnh

Cây Ngọc lan trắng thường được trồng ở nhiều nơi chủ yếu làm cây cảnh, cây bóng mát. Cây có hoa màu trắng tinh khiết, mùi thơm nồng nàn nên được trồng nhiều ở các nơi như: Chùa, đền thờ, miếu, cung điện, lăng tẩm từ thời xa xưa… Ở các ngôi chùa Phật giáo, cây hoa ngọc lan được trồng khá nhiều bởi cây có bộ tán rộng, xanh đẹp thích hợp làm bóng mát cho các phật tử khi ngồi thiền. Hơn nữa, hương thơm của hoa lan tỏa làm cho tinh thần thêm thư giãn thoải mái. 

Cây Ngọc lan trắng cũng được trồng khá nhiều ở các hộ gia đình, khuôn viên nơi công sở, công viên, các con đường hoa, vỉa hè…

2. Tác dụng chữa bệnh

Theo y học, cây hoa ngọc lan được chiết xuất lấy tinh dầu hoặc được bào chế thành thuốc dạng viên có tác dụng hỗ trợ chữa trị các bệnh trên hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ hô hấp rất hiệu quả. Tinh dầu có thể xoa hoặc uống có tác dụng làm lưu thông máu tốt, chữa nghẹt mũi, viêm mũi-xoang, long đờm và giúp an thần rất tốt.

3. Tác dụng khác

Hoa ngọc lan trắng cũng được chiết xuất tinh dầu thơm để sản xuất nước hoa được khá nhiều người ưa chuộng.

Bên cạnh đó, cây ngọc lan trắng có chất gỗ khá tốt, cứng bền đẹp, được sử dụng làm đồ gỗ nội thất, trạm khắc hoa văn rất đẹp mắt.

IV. Cách trồng và chăm sóc cây Hoa ngọc lan

1. Cách trồng cây

• Cách nhân giống và chọn giống cây ngọc lan trắng

Cây ngọc lan trắng được nhân giống bằng phương pháp ghép cành và chiết cành. Cần lựa chọn những cây khỏe mạnh, không sâu bệnh hại, không bị vàng lá do thiếu dinh dưỡng để chiết và ghép. 

Nên thực hiện các biện pháp nhân giống ngọc lan trắng từ tháng 1 – 9 trong năm hoặc bất cứ khi nào thời tiết ấm áp, tránh mùa lạnh và tránh ngày mưa. 

Đối với cành chiết ngọc lan trắng đạt tiêu chuẩn là khi có bộ rễ từ 3 sợi rễ trở lên màu vàng óng hoặc trắng là đủ tiêu chuẩn đem trồng. Đối với cây ghép, chồi ghép phải có độ dài khoảng 20cm trở lên, lá xanh bóng, không bị tổn thương ở phần gốc ghép và chồi không có biểu hiện bệnh.

• Đất trồng và mật độ trồng

Cây ngọc lan trắng có thể trồng được trên nhiều loại đất, chỉ cần đất ẩm và tơi xốp không bị ngập lụt là trồng được.  Nếu là chân đất bằng phẳng, cần đắp mô (ụ đất) cẩn thận để trồng, mỗi mô đất cao khoảng 30 – 40 cm. 

Mật độ trồng: Tùy vào từng mục đích sử dụng và vị trí trồng cây mà chia mật độ cho thích hợp. Đối với cây đô thị thì phải phụ thuộc vào thiết kế xây dựng, đối với cây trồng để lấy dược liệu thì có mật độ như sau: hàng cách hàng từ 4 – 6m, cây cách cây từ 3 – 5m, cứ mỗi hai hàng cây ngọc lan trắng cần làm rãnh thoát nước nước cẩn thận. 

 Đất trồng cây ngọc lan trắng cần được đào hố, ủ phân chuồng hoai mục trước khoảng 1 – 2 tháng. Nếu không có phân chuồng có thể thay bằng phân vi sinh để lót trồng cây, nếu là chất đất cằn cỗi thì cần lót gấp đôi lượng phân khoảng 1 – 2kg phân và phải đảo đều với đất không để tách rời đất và phân khi trồng sẽ làm xót rễ và thối rễ cây. 

• Kỹ thuật trồng

Đảo, xới đất đã ủ phân lên, xé bỏ túi bọc bầu nhẹ nhàng tránh làm đứt bộ rễ cây ngọc lan trắng rồi đặt xuống hố trồng, giữ cho cây thẳng đứng, lấp đất không quá mặt bầu 3cm tránh làm nghẹt rễ cây.  Nếu ở vùng hay gặp gió bão, cần đóng cọc cố định cây cho chắc chắn.

Sau khi trồng, tưới đẫm nước cho cây ngọc lan trắng luôn được tươi mát, nếu nắng nóng cần có biện pháp che chắn nắng cho cây. Những ngày sau đó tưới ít nhất mỗi ngày một lần đều đặn cho đến khi cây bén rễ và ra chồi non.

2. Cách chăm sóc

Tùy theo chất đất mà có cách chăm sóc sao cho hợp lý, nếu chất đất nghèo dinh dưỡng đòi hỏi phải có chế độ chăm sóc cao hơn. Sau khi trồng khoảng 7 – 10 ngày, tưới phân vi lượng có đầy đủ dinh dưỡng nhất cho cây ngọc lan trắng con mới trồng. Tưới kép (hai lần) cách nhau khoảng 5 – 7 ngày giúp cây đủ dinh dưỡng để nhanh bén rễ. 

Khi cây ngọc lan trắng ra khoảng 4 lần chồi, bón thêm phân NPK có chứa đủ thành phần trong đó tỷ lệ Kali  phải cao hơn để cây cứng cáp không bị đổ ngã.

Khi cây trưởng thành chuẩn bị ra hoa, cần bón thêm đạm và phun Siêu Lân giúp cho cây phân bố nụ đồng đều, hoa nở đồng loạt.

Thường xuyên làm cỏ, cào xới cho tơi đất và bón phân theo chu kỳ mỗi năm khoảng 2 – 3 lần.. 

Một số sâu bệnh hại: hoa ngọc lan trắng thơm nồng nàn nên thu hút nhiều côn trùng đến chích hút, chúng vừa giúp thụ phấn đồng thời cũng là loài chích hút nhựa và ăn diệp lục làm chậm sự sinh trưởng của cây. 

Để phòng bệnh và trị bệnh cho cây nên thường xuyên theo dõi vườn ngọc lan trắng để phát hiện kịp thời sâu bệnh hại cây, không để bệnh lây lan nhanh quá tầm kiểm soát.  

Cây ngọc lan trắng vừa có tác dụng làm cảnh vừa làm dược liệu, cách trồng cũng khá đơn giản chỉ cần để ý học hỏi thêm cách chăm sóc là bạn đã có cây hoa đẹp để ngắm giúp thư giãn sau những lúc căng thẳng và giúp lấy lại sự cân bằng trong trong cuộc sống.