Cây càng cua

Cây càng cua thường xuất hiện đa dạng trong các môi trường như rừng, mương, và vách đá, thích ứng linh hoạt với điều kiện nhiệt đới, nên chúng có thể được tìm thấy rộng rãi ở nhiều quốc gia có khí hậu nhiệt đới. Rau càng cua có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, khiến chúng trở thành một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực. Tuy nhiên, đáng tiếc là ít người chú ý đến giá trị dinh dưỡng và tác dụng của rau càng cua đối với sức khỏe.

Đặc điểm của cây càng cua

Rau càng cua thuộc vào họ thảo mộc, là loại cây cỏ thân thảo sống hàng năm. Chiều cao của cây dao động từ 20 đến 40cm, với thân chứa nhiều nước, mượt mà, nhẵn, phân nhánh và trong suốt, có màu xanh nhạt của lá cây. Thân cây có hình dạng tròn, không màu sắc đặc trưng, với đường kính khoảng từ 5 đến 7mm. Ban đầu, cây mọc thẳng đứng, sau đó có thể rũ xuống mặt đất và bò sát. Bộ rễ xuất phát từ các nút đốt, với khoảng cách giữa các đốt dao động từ 3 đến 8cm, có mặt láng và rễ không sâu nằm trên bề mặt đất, có cấu trúc xơ sợi.

Lá của rau càng cua mọc theo kiểu so le và có cuống. Phiến lá có hình dạng tam giác hoặc trái xoan, với phần gốc hình tim, mép lá hơi tù ở đỉnh và nhọn ở phía cuối. Độ dài của lá dao động từ 15 đến 20mm, và chiều rộng gần bằng đài.

Rau càng cua có hoa mọc thành chùm dài ở đầu cây, hình thành một bông dạng sợi với cuống ở đỉnh, có chiều dài gấp 2 đến 3 lần so với lá.

Quả của rau càng cua có hình cầu và có kích thước đường kính khoảng 0,5mm, với mũi nhọn cứng và ngắn ở đỉnh.

Tác dụng của cây cây càng cua

• Giá trị ẩm thực

Rau càng cua thường được sử dụng trong nấu ăn bằng cách trộn với các loại rau khác để tạo thành món chấm phổ biến khi ăn cùng nước mắm cá thịt kho. Trong ẩm thực, người ta thường ưa thích ăn rau càng cua sống, trộn với dầu, giấm, và đường để tạo nên một món ăn ngon và dinh dưỡng. Rau này được đánh giá cao vì vị giòn, thơm, và hàm lượng dinh dưỡng cao.

Ngoài ra, rau càng cua cũng thích hợp cho nhiều cách chế biến khác nhau như xào, nấu canh với tôm nõn hoặc thịt băm, thêm vào cháo nóng, lẩu, hoặc ăn sống kết hợp với ếch chiên, thịt bò xào tái, lươn om. Rau càng cua cũng có thể được sử dụng để làm dầu giấm trong các món chay như đậu phụ.

• Tác dụng chữa bệnh

Rau càng cua, hay được biết đến với tên khoa học là Peperomia Pellucida, có tác dụng giảm đau và chống viêm theo một nghiên cứu. Hiệu quả của hoạt động chống viêm của loại rau này có thể thay đổi tùy theo giai đoạn phát triển của cây, với tác dụng chống viêm cao nhất được ghi nhận khi cây đang ở giai đoạn sinh dưỡng, bắt đầu nở hoa, hoặc trong mùa đông và mùa xuân. Thử nghiệm trên chuột cũng đã chứng minh khả năng giảm đau của rau càng cua, đạt từ 50% đến 78%, sử dụng các phương pháp như thử nghiệm quặn bụng với axit axetic hoặc thử nghiệm trên đĩa nóng.

Ngoài ra, rau càng cua có tác dụng kháng khuẩn do chiết xuất methanolic thô, ức chế sự phát triển của Plasmodium falciparum Indo và sốt rét Plasmodium vinckei petteri. Các dẫn xuất monoterpenoid từ loài thực vật Peperomia galioides cũng có hoạt tính độc đối với các dạng promastigote của Leishmania braziliensis, Leishmania donovani và Leishmania amazonensis.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chiết xuất từ rau càng cua có tác dụng chống ung thư, ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư. Đồng thời, rau càng cua thể hiện hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ, chống lại gốc tự do, làm nổi bật vai trò của nó là một chất chống oxy hóa tự nhiên.

Nghiên cứu trên chuột cũng đã chỉ ra rằng rau càng cua có thể giúp giảm axit uric trong máu, với kết quả giảm 44%, điều này cho thấy tiềm năng sử dụng rau càng cua như một phương tiện thay thế cho allopurinol trong việc kiểm soát axit uric.

Cuối cùng, rau càng cua cũng cung cấp các khoáng chất như kali và magie, có lợi cho tim mạch và huyết áp, bổ sung thêm giá trị dinh dưỡng cho chế độ ăn hàng ngày.

Cách trồng và chăm sóc cây càng cua

Cách trồng cây

Trước tiên, hãy tưới nước để tạo độ ẩm cần thiết cho đất. Sau đó, hãy tạo rãnh thẳng trong thùng xốp với khoảng cách giữa các hàng là 5cm và đều rải hạt giống xuống đất.

Gieo theo cách này giúp bạn dễ dàng quản lý sâu bệnh và cỏ dại. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tiết kiệm diện tích đất hơn, bạn có thể không cần tạo rãnh mà gieo hạt giống trực tiếp đều khắp.

Tiếp theo, hãy phủ một lớp đất mỏng lên bề mặt hạt giống mới gieo và tưới nước. Hãy nhớ rải hạt giống một cách vừa phải, đều tay mà không làm dày quá hoặc thưa quá.

Sau khi gieo hạt, bạn cần che phủ trong vòng 5 – 7 ngày bằng rơm rạ, mụn dừa, hoặc trấu hun. Hoặc bạn có thể sử dụng lưới che nắng để đảm bảo hạt giống giữ được độ ẩm thích hợp và kích thích quá trình nảy mầm.

Chăm sóc cây

• Ánh sáng

Khác với hầu hết cây ưa sáng, rau càng cua là loại cây thích bóng, ưa ẩm. Vì vậy, khi trồng rau càng cua, bạn nên chọn nơi mát mẻ, có bóng râm nhẹ vì thiếu ánh sáng có thể khiến cây vòng, còi cọc, và dễ bị tấn công bởi sâu bệnh. Ngược lại, ánh sáng quá mạnh có thể làm mất nước và cháy thân lá.

• Chế độ nước

Rau càng cua là loại cây ưa nước, đặc biệt cần nước khi mới gieo hạt để khuyến khích nảy mầm. Trong 10 ngày đầu, bạn nên tưới nước vào buổi sáng và chiều bằng bình tưới sen hoặc phun mưa. Khi cây phát triển, bạn chỉ cần tưới 1 lần mỗi ngày, nhưng tránh tưới quá nhiều vào buổi tối để tránh nấm bệnh. Hãy đảm bảo tưới đều khắp cây bằng cách sử dụng bình tưới sen hoặc phun mưa.

• Hàm lượng dinh dưỡng

Rau càng cua, xuất phát từ loài cây hoang dại, thường có sức sống bền bỉ và có thể sống ở vùng đất cằn cỗi. Do đó, khi trồng rau càng cua, bạn có thể không cần bón phân vô cơ mà thay vào đó sử dụng các loại phân bón hữu cơ sau khi cây đã phát triển ổn định.

Sau 7 – 10 ngày gieo, khi cây đã có lá và rễ ổn định, bạn có thể sử dụng phân bón hữu cơ như phân bò, phân gà, phân trùn quế, hoặc phân hữu cơ Bounce Back. Kết hợp với phân bón lá hữu cơ như phân đạm cá, rong biển, phân bánh dầu dạng nước, bón định kỳ mỗi 2 tuần/lần.

• Nhổ cỏ, tỉa cây

Thường xuyên nhổ cỏ và vun gốc để cây có đủ không gian sinh trưởng và không bị cạnh tranh chất dinh dưỡng. Sau 7 – 10 ngày gieo, nếu cây mọc quá đông, bạn có thể tỉa bớt để mỗi cây cách nhau khoảng 2 – 3cm, giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn.

• Phòng trừ sâu bênh hại

Bệnh thối gốc ở rau càng cua

Bệnh thối gốc ở rau càng cua xuất phát từ nấm Rhizoctonia solani. Khi nấm bệnh xâm nhập, nó tấn công và phá hủy gốc cây gần mặt đất, gây ra vết màu nâu bao quanh cổ rễ. Trên vết bệnh xuất hiện lớp tơ nấm màu trắng và các hạch nấm nhỏ màu đen như hạt cát.

Bệnh này gây ra tình trạng sinh trưởng kém, cây nhổ lên đứt gốc, gốc thối nhũn, lá vàng rụng, và cuối cùng cây sẽ chết. Để phòng tránh bệnh này, quan trọng nhất là duy trì chế độ tưới nước hợp lý. Khi cây bị nhiễm bệnh, nên nhổ bỏ các cây bị ảnh hưởng, giữ vườn sạch sẽ và có thể sử dụng thuốc trừ nấm bệnh như Antracol, Ridomil Gold, Daconil, Coc85.

Ngoài ra, để cải thiện khả năng chống bệnh, bạn có thể bổ sung chế phẩm nấm Tricoderma khi trộn đất trồng cây. Chế phẩm này giúp tăng cường hệ vi sinh có lợi trong đất, hạn chế sự phát triển của một số nấm bệnh và giúp cây phát triển khỏe mạnh.

Các loại sâu ăn lá

Rau càng cua ít bị sâu hại tấn công, nhưng nếu sâu xuất hiện, bạn có thể tự tay bắt chúng. Khi sâu xuất hiện với mật độ lớn, có thể sử dụng các phương pháp tự nhiên như dịch tỏi, Neem Chito, dầu khoáng SK Enspray 99 EC, Bio – B, Radiant để phun lên cây.